برنامه
گروه فرهنگ و اندیشه رادیو ایران تقدیم میکند
***********************************************
به افق آفتاب
***********************************************
به نام ِ خدایی که بزرگترین قدرت ِ عالمِ
*************************************************
با سلام و امید اوقاتی خوش برای ِ همه شما عزیزان ، دل و جانمونو منور میکنیم به ذکر ِ نام و یاد ی خدا و در دقایقی نزدیک به اذان ظهر میهمان ِ شما هستیم
*******************************************
امروز با خودم فکر میکردم که چه جوری میتونم دغدغه و درگیریهای ِ زندگیمو کمتر کنم و بیشتر آرامش داشته باشم.خیلی چیزا به ذهنم رسید اما توجه ِ به یک نکته برام از بقیه جالب تر بود و اون این بود که خودمو کمتر توی ِ مسایلی که چیزی ازش نمیدونم درگیر کنم.
*****************************************
من وقتی با خودم فکر کردم دیدم خیلی از مشکلاتم دقیقا از اون جایی شروع میشه که یه جاهایی به جای ِ این که بگم نمیدونم ، خودمو آگاه و مطلع از مساله نشون میدم و کلی گرفتاری برای ِ خودم و شاید بقیه درست کنم.
****************************************
یه دوست ِ گرامی ای داشتم که میگفت یکی از بزرگترین راه های ِ نجات این که اون جایی که واقعا چیزی نمیدونی ، خیلی واضح و راحت بگی نمیدونم.
***************************************
و استاد ِ خوبی داشتم که میگفت ، کسی که علم ِ به ندونستن داشته باشه، بهتر رشد میکنه و زودتر بزرگ میشه. چون میدونه که نمیدونه و این خودآگاهی ِ بزرگیه.
**************************************
متاسفانه بعضی از ما فکر میکنیم که همه چیز و یا خیلی چیزها رُ میدونیم در حالی که کمترین اطلاعی از اونها نداریم و این شروعی بر مشکلات و چه بسا خسارت های ِ مادی و معنوی ِ زیادی میشه.
*************************************
شما چی فکر میکنین ؟
آیا با ما موافق هستین که نمیدونم ، یکی از بزرگترین راه های ِ نجات و شروعی برای ِ رشد و بالندگیه؟
شماره تماس:
شماره پیامک:
****************************************
پایه قرار دادن «دانسته ها» برای کشف و ره بردن به «ندانسته ها» ، روز به روز بر رشد علمی انسان اضافه میکنه. اونچه به عنوان یک «مانع » ، این راه رُ می بنده، «غرور» نسبت به دانسته ها و «کبر» نسبت به پرسیدن و آگاه شدن ِ. احساس بی نیازی » ، نه تنها در قلمرو ثروت، بلکه در گستره دانش هم فسادآور ِ و شخص رُ به «طغیان » می کشه. این که گفته اند: علوم بشری با این همه رشد و شکوفایی، تنها توانسته خراشی بر دیواره عظیم مجهولات بیندازد، سخن درستی است و قبول اون ، «غرور شکن ِ .
و این که گفته اند: نهایت علم و دانایی انسان آن است که به این نتیجه برسد که چیزی نمی داند، این هم گامی در «کبرزدایی » از دل ِ .
گفتن «نمی دانم » ، از سپرهای حفاظتی انسان در برابر کبر و غرور علمی ِ . اونهایی که فاقد این سپر و جوشن ضد غروراند، زود آسیب می بینن و برای حفظ وجهه موهوم و پرستیژ خیالی، به حرف های بی مدرک و سخنان خام و نپخته روی میارن، حتی از بافتن دروغ های بزرگ هم پروا نمی کنن .
این سخن نغز از «ابن مسعود» ، صحابی بزرگوار رسول خدا (صلی ا... علیه و اله و سلم) نقل شده است که: «دیوانه کسی است که درباره هر چه از او بپرسند، نظر و فتوا دهد . «نمی دانم » سپر انسان داناست .
این آموزه و عمل به این توصیه، «شجاعت » می خواد . هر کس طاقت و تاب تحمل بار سنگین «نمی دانم » رُ نداره.
********************************************
این نکته از علامه طباطبایی که از چهره های پرفروغ دانش فلسفه وعرفان و تفسیر است، شنیدنی است .
یکی از شاگردان وی در خاطراتش از استاد، می گوید:
"در طول سی سال که افتخار درک محضر ایشان را داشتم، هرگز کلمه «من » از ایشان نشنیدم . در عوض، عبارت «نمی دانم » را بارها در پاسخ سؤالات، از ایشان شنیده ام، همان عبارتی که افراد کم مایه، از گفتن آن عار دارند، ولی این دریای پرتلاطم علم و حکمت، از فرط تواضع و فروتنی به آسانی می گفت . جالب این جاست که به دنبال آن، پاسخ سؤال را به صورت احتمال و با عبارت «به نظر می رسد» بیان می کرد "
این مردان خود ساخته، الگوی سلوک علمی ان، اونهایی که «علم » ، مغرورشون نمیکنه و تواضع علمی زینت بخش حیات علمی اونهاست.
***********************************************
ابن ابی الحدید در شرح این سخن، داستان جالبی از بوذرجمهر نقل می کند که زنی نزد او آمد و از مسئله ای سۆال کرد. بوذر جمهر گفت: نمی دانم. زن عصبانی شد و گفت: پادشاه هر سال مواجیبی به تو می دهد که بگویی نمی دانم؟ بوذر جمهر گفت: آنچه را به من می دهد در برابر چیزهایی است که می دانم و اگر می خواست در برابر آنچه نمی دانم به من چیزی بدهد تمام بیت المال او نیز کفایت نمی کرد.
***********************************************
مرحوم مُغنیه نقل می کند که دانشمندی می گفت:گفتن "لاادری" را یاد بگیرید چرا که اگر بگویید نمی دانم به شما تعلیم می دهند تا بدانید واگر بگویید می دانم از شما سۆال می کنند و نمی دانید و رسوا می شوید. سپس می افزاید: احدی از یاران رسول خدا ادعا نکرد که همه چیز را می داند و به طور مطلق نگفت: "بپرسید از من " به جز علی بن ابیطالب(علیه السلام) که حقیقتا عالم ِ به همه امور بود.
************************************
خداوند -تبارک و تعالى- بندگانش را به دو آیه از قرآن نکوهش نموده است: چیزى را نگویند، مگر این که بدانند و آن چه را نمىدانند رد نکنند. خداى -عزوجل- مىفرماید: «آیا از آنان پیمان کتاب آسمانى گرفته نشد که به خدا جز حرف حق و سخن راست نسبت ندهند»؟ و نیز مىفرماید: «چیزى را انکار مىکنند که علمشان به آن احاطه نیافته و حقیقت و باطن آن را درک نکردهاند.
***************************************************
در تعالیم اسلامى از گفتار بدون علم، مخصوصاً در مسائل دینى، نهى اکید شده است چنانچه علی بن ابیطالب (علیه السلام) در وصیت به امام حسن(علیه السلام) سخنشان را به گونه ای دیگرمطرح می کنند ومی فرمایند: درباره آنچه نمىدانى سخن مگوى و در آنچه به تو مربوط نیست گفتگو مکن.
ایشان همچنین میفرمایند: اگر از چیزى که نمىدانید از شما سۆال شد، حیا نکنید و بگویید نمىدانم.
************************************************
گفتن نمی دانم عیب نیست؛عیب اینه که انسان جواب خطایی بدهه ودیگران رُ به اشتباه بندازه وعقلاً وشرعاً در برابر اونها مسئول باشه.پس بهتر ِ همه شهامت گفتن "نمی دانم" رُ داشته باشیم.
********************************************
یکی از بزرگترین شهامتها، اعتراف به ندونستن و جهلِ . اگه چیزی رُ نمیدونیم، بدون توجیه و تاویل، و بدون تعارف و بهانه، صریح و باشجاعت، بگوئیم: «نمی دانم»!
این، مشکلتر از به خاک رسوندن پشت حریف در کشتی ِ و بیش از شکست دادن دشمن در میدان رزم، نیرو می طلبه؛ چون اینجا ما با دشمنی، نیرومند، به نام «نفس» دست به گریبانیم که در خونه دلمون جا داره. هرچیزی آفتی داره، و آفتِ علم، غرورِ . غرور علمی، انسان رُ از اعتراف به جهل و نادانی باز می داره.
از رسول خدا بشنویم: ای ابوذر! وقتی از چیزی سؤ ال شد که نمی دانی، بگو: «نمی دانم». که هم از پیامدهای ناجور آنچه نمی دانی نجات یابی، و هم از عذاب خداوند در قیامت!...»
این واقعا شجاعت و قهرمانی می خواد. دلیری فقط در تیغ کشیدن و تیر انداختن نیست. میدان رزم، فقط جبهه بیرونی جنگ با دشمن رویاروی، نیست. «نفس» هم حریفی ِ که برای مبارزه، «حریف» می طلبه
**********************************************
ما که به لطف ِ خدا پیرو مکتب امام صادق «علیه السلام » هستیم، این کلام از اون حضرت ِ که : اگر از کسی از شما چیزی پرسیدند که نمی داند، بگوید: نمی دانم.
************************************************
حضرت آیت الله بهجت در جواب سؤالی که پرسیده شده: تصمیم به سیر و سلوک دارم، چه کنم؟ می گوید: ترک معصیت برای تمام عمر کافی و وافی است، اگرچه هزارسال باشد.]پس در این مرحله باید واجبات الاهی را به اندازهای که علم داریم، انجام داده و محرمات الاهی را نیز به اندازه علممان ترک کنیم. این مسئله باعث می شود خداوند علم های جدیدی به ما عطا کند و به این وسیله، در سیر و سلوک خود رشد پیدا کنیم. ما هر چه می دانیم عمل می کنیم و خداوند علم به ندانسته ها را به ما عنایت می کند و تا وقتی که ما به وظیفه خود عمل کنیم، این چرخه ادامه دارد. پیامبر (صلی ا... علیه و آله و سلم) فرموده اند: هر کس آنچه را می داند انجام دهد، خداوند علم مجهولات را به او می فهماند. این روایت، مطابق با آیه قرآنی است که میفرماید: "کسانی که در راه ما تلاش کنند، راه های خود را به آنان نشان داده و هدایت شان می کنیم".علاوه بر این، باید دانست انسان تا زنده است، هیچ گاه ساکن نیست؛ یا به سوی نور (هدایت) در حرکت است و یا به سوی ظلمت (گمراهی)، و مطلب مهم رهبری این حرکت به سوی نور است.
****************************************
(مناجات )
خدایا! تا کنون هر چه خواستم برای خودم بود. مرا ببخش که غیر تو را طلب کردم. خدایا! شنیده ام همت بلند را دوست داری، به من همت بلندی عطا کن که به کمتر از رسیدن به رضا و لقای تو قانع نشوم!
الهی دلی ده که جای تو باشد
لسانی که در وی ثنای تو باشد
الهی بده همتی آن چنانم
که سعیم وصول لقای تو باشد
ای چنانم کن از عشق خود مست
که خواب و خورم از برای تو باشد
الهی عطا کن به فکرم تو نوری
که محصول فکرم دعای توباشد
- ۹۸/۰۶/۰۳