افق- معیار همنشین

برنامه

گروه معارف و مناسبتهای رادیو ایران تقدیم میکند.

به افق آفتاب

به نام ِ خدایی که بهترین همنشین و مهربانترین مونس ِ ماست.

با عرض ِ سلام و وقت بخیر ، در دقایق ِ باقی مونده تا اذان ظهر، میهمان ِ دلهای ِ مهیای ِ شما برای ِ گفتگوی ِ با خدای ِ بزرگ هستیم .

خدایی که بودنش همیشگی و همراهیش پایانی نداره ، خدایی که بهترین همنشین ِ همه ماست.

بعضیا وقتی به قصه همنشین و مونس فکر میکنن، یه اتفاق ِ ساده و تصادفی توی ِ ذهنشون شکل میگیره که بیشتر از اون که ساختنی باشه بدست آوردنیه

بعضیای ِ دیگه احساس میکنن داشتن ِ یه  همنشین خوب  و رفیق ِ شفیق ، شانسیه

و چندان به ساختار و چارجوب ِ خاصی ارتباط  پیدا نمیکنه .

اما بعضیام هستن که همنشین و دوست براشون چندان هم اتفاقی نیست و باور دارن که بعد از انتخاب ِ یه همنشین ِ خوب ، نگه داشتن ِ اون همنشین و حفظ ِ دوستی هم مهم و درخور ِ توجهه .

اینجاست که سوالای ِ کوچیک و بزرگ ذهن ِ آدم ُ پر میکنه ، سوالایی مثل ِ این که توی ِ انتخاب ِ همنشین چی مهمه و حد و مرز ِ این همراهیها کجاست ؟

به نظر ِ شما معیارهای ِ یه همنشین خوب چیه و همنشین خوب چه کسیه؟

شماره تماس:

شماره پیامک:

  

انسان ذاتاً موجودی اجتماعیه و طبیعت او به‌گونه‌ایه  که معمولاً مشتاق داشتن دوست و هم‌نشینه. از طرفی دوست و رفیق می‌تونه نقشی سرنوشت‌ساز در زندگی هر شخص بازی کنه. به همین دلیل آشنایی با ویژگی‌های دوست و هم‌نشین شایسته و ملاک قرار دادن این شاخصه‌ها برای انتخاب دوست، می‌تونه ثمرات مثبت در زندگی هر فردی داشته باشه. چه‌بسا دوست خوب سبب دوری از گناه و عاقبت‌به‌خیری فرد بشه. آیات قرآن کریم و احادیث معصومان نقشی بسیار مهم در جهت‌دادن به دوستی‌ها و پرهیز از عواقب ناگوار دنیوی و اخروی آن‌ها بر عهده دارن.  

به همین دلیل، توجه به انتخاب همنشین و دوست از اهمیت بالایی برخورداره تا جایی که شخصیت و شاکله ی وجودی انسان در مناسبات و روابط اجتماعی و دوستانه او شکل می گیره و می تونه مورد تغییر و تحول قرار بگیره. مهم ترین و ماندگارترین دوست و همنشین هر کس نیز همسر اونه که در زیر یک سقف و ساعت ها و روزهای بسیاری رُ با او سپری می کنه. برای انتخاب یک دوست و رفیق راه و یا یک همسر همراه و صمیمی بایستی معیارهای الهی رُ مورد توجه قرار داد تا مبادا انسان دچار خسران و حسرت بشه.

********************************************

ابن عباس روایتی از رسول اکرم صلی‌الله‌علیه وآله و سلم نقل می‌کند که آن حضرت به طور بسیار واضح، آشکار و زیبا درباره همنشین سخن می‌گوید. ابن عباس می‌گوید: به پیغمبر اکرم(صلی‌الله‌علیه وآله و سلم) عرض شد که کدامیک از همنشین‌ها خوب هستند؟

ایشان فرمودند کسی که نگاه ِ به او تو را یاد ِ خدا بیندازد.

بر اساس این سخن مبارک، بهترین همنشین در مرحله نخست، کسی است که صرف دیدن او شما را به یاد خدا بیندازد. با دیدار او به یاد خدا بیفتد، نه اینکه با دیدار او اهرم شهوت تحریک شود و یا غضب انسان فوران کند. البته این از نظر ظاهر است، و الا یک معنای عالی‌تری دارد. این مرحله ابتدایی است که معاشر و مصاحب انسان باید چهره نورانی داشته باشد که با دیدار او به یاد خدا بیفتیم.

دوم: کسی برای تو معاشر خیر است که گفتار او به دانش و بینش تو اضافه کند؛ یعنی وقتی صحبت می‌کند، به بینش تو بیفزاید، نه اینکه جلوی بینش تو را بگیرد و تو را به شهوت و غضب راهنمایی کند.

سوم: جلیس خوب کسی است که عمل او انسان را مشتاق به آخرت کند و او را به آخرت، یعنی جهان دیگری ترغیب کند، نه این که عملش طوری باشد که انسان آخرت را فراموش کند و خیال کند که زندگی همین است و بس، یا اینکه عملش انسان را به حیوانیت دعوت کند

  

در روز قیامت که دارای صحنه های متعدد و عجیبی است، ظالمان از گذشته ی خویش در حسرت می افتند و گناهکاران می گویند: ای وای بر ما! کاش فلان شخص گمراه را دوست خود انتخاب نکرده بودیم. بیداری و آگاهی به سراغ مان آمده بود ولی این دوست بی ایمان ما را گمراه کرد: ای وای بر من، کاهش فلان شخص (گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم. او مرا از یاد حق گمراه ساخت، پس از آن که آگاهی به سراغ آمده بود و شیطان همیشه خوار کننده و تنها گذارنده ی انسان بوده است.

**********************************************  

در مثنوی آمده است که:

حکیمی زاغی را دید که با لک لک طرح دوستی ریخته با هم می نشینند و با هم پرواز می کنند. دو مرغ از دو نوع؛ زاغ نه قیافه اش و نه رنگش با لک لک شباهتی ندارد. تعجب کرد که زاغ با لک لک چرا؟ نزدیک آنها رفت و دقت کرد، دید هر دو تا لنگند.

آن حکیمی گفت دیدم هم تکی

در بیابان زاغ را با لک لکی

در عجب ماندم بجستم حالشان

تا چه قدر مشترک یابم نشان

چون شدم نزدیک و من حیران و دنگ

خود بدیدم هر دوان بودند لنگ

این یک پایی بودن، دو نوع حیوان بیگانه را با هم انس داد. انسانها نیز هیچ گاه بدون جهت با یکدیگر رفیق نمی شوند. کما اینکه هیچ وقت بی جهت با یکدیگر دشمن نمی شوند.

***********************************************

امام صادق (علیه السلام) در روایتی فرمودند:دوستى حدودى دارد و این حدود در هر کس نباشد، او را دوست کامل نشمار و در هرکه نباشد، او را به دوستى نسبت نده:

اول اینکه آشکار و نهانش با تو یکى باشد

دوم اینکه زینت تو را زینت خود و عیب تو را عیب خود بداند (احتمالاً یعنی فضیلت‌های دوست برایش پررنگ جلوه کند و از عیب‌های او چشم‌پوشی کند و به روی او نیاورد)

سوم اینکه مال و مقام، حال او را تغییر ندهد

و چهارم اینکه آنچه در توان دارد از تو مضایقه نکند

و پنجم اینکه تو را به هنگام مصیبت‏‌ها رها نکند

************************************************  

در حقیقت یار یکدل کیمیاست

چون صدف کمیاب و چون دُر پربهاست

تو با دوست یک دل شو و یک سخن

که خود بیخ دشمن برآید ز بُن

***************************************

حضرت امام حسن مجتبی علیه‌السلام در روایتی نزدیک به مضمون حدیث قبل به یکی از فرزندانش فرمود: ای پسرم، با احدی رفاقت نکن تا آنکه بدانی کجاها می‌رود و از کجاها می‌آید؛ و زمانی که از حالش خوب آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، با او برادری کن؛ به شرط اینکه معاشرت بر اساس چشم‌پوشی از لغزش و همراهی در سختی باشد.

**********************************************

امام زین العابدین (علیه‌السّلام) خطاب به یکی از فرزندانش می‌فرمایند: مواظب باش با پنج گروه دوستی و رفاقت نکنی و با آنان هم‌کلام نشوی و هم‌سفر نگردی، ایشان می‌پرسد پدر جان، آنان چه کسانی هستند؟ امام در جواب فرمودند:

ـ با آدم دروغگو دوستی مگیر، زیرا او مانند سرابی است که مطالب را برخلاف واقع نشان می‌دهد، دور را نزدیک و نزدیک را دور جلوه‌گر می‌سازد.

ـ از رفاقت با افراد لاابالی و گنه‌کار اجتناب کن، زیرا چنین اشخاصی تو را به یک لقمه نان یا کم‌تر از آن می‌فروشند.

ـ از رفاقت با شخص بخیل پرهیز کن، زیرا در ضروری‌ترین مواقع نیازمندی به او، تو را یاری نخواهد کرد.

ـ از دوستی با شخص ابله برحذر باش، چرا که می‌خواهد تو را کمک کند، ولی ضرر می‌رساند.

ـ از مصاحبت با کسی که قطع رحم نموده برحذر باش، زیرا چنین شخصی در کتاب خدا مورد لعن و نفرین قرار گرفته است.

************************************************

(مناجات)

خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و نفس مرا به جهت ستم بر خویش مورد بخشایش قرار ده، و رحمتت را به تحمل بار گران من بگمار، چه آنکه رحمتت فراوان به فریاد بدکرداران رسیده، و چه‏ بسا که عفوت شامل ستمکاران شده، پس بر محمد و آلش درود فرست، و مرا سرمشق کسانى قرارده که آنان را به بخشایش خود از افتادنگاههاى خطاکاران بلند داشته‏اى، و به توفیقت از ورطه‏هاى تبهکاران رهایى بخشیده‏اى، تا در سایه بخششت از اسارت خشم و غضبت آزاد شده، و به دست احسانت از بند عدلت رهایى یافته اند.