گروه فرهنگ و اندیشه رادیو ایران تقدیم میکند.
**************************************************
به افق آفتاب
**************************************************
به نام ِ خدا و با بهترین امیدها ، سلام
***************************************************
در دقایق باقی مانده تا موعد اذان ظهر ، همراه شما هستیم و دل به نام و یاد ِ خدای ِ بزرگ میسپاریم.
************************************************
به قرار ِ این چند روز ، با هم از کمال طلبی صحبت میکنیم و امروز در خصوص ِ این که بین اونچه که کمال دونسته میشه در زمان ِ قدیم و امروز چه تفاوتی وجود داره؟
**************************************************
آیا اونچه که سالهای ِ قبل ، کمال محسوب میشده این روزها هم کمال و رشد به حساب میاد ؟
*******************************************************
آیا تعریف ِ ما برای ِ بهتر شدن و بهتر بودن عوض شده؟
*******************************************************
آیا اونچه که برای ِ پدربزرگها و مادربزرگها و حتی برای ِ پدر و مادر ِ ما تعالی و حرکت ِ رو به جلو به حساب می اومد این روزها هم برای ِ ما پیشرفت محسوب میشه؟
****************************************************
چه چیزی باعث میشه که معیارهای ِ کمال طلبی با گذر ِ زمان تغییر کنه و این که آیا این تغییرات درسته؟
*****************************************************
به نظر ِ شما بین ِ کمال طلبی در سالهای ِ قبل و گذشته و امروز چه تفاوتهایی ایجاد شده؟
شماره تماس:
شماره پیامک:
***************************************************
کلمه‌ی «کمال» در لغت به معنای تمام شدن، کامل شدن و در اصطلاح به معنی ِ به فعلیّت رسیدن تمام استعدادهای نهفته در یک موجود ِ . از دیدگاه قرآن، کمال نهایی انسان رسیدن به هدف نهایی خلقت و تحقّق اهدافی ِ که انسان به جهت اون خلق شده. هدف نهایی خلقت انسان از دیدگاه قرآن رسیدن به مقام خلیفة اللهی و مظهریّت اسماء وصفات الهی ِ که تنها از طریق عبودیّت ذات پرودگار بدست میاد. عبودیّت حقیقی خداوند هم در گرو ایمان و عمل صالح و مخالفت با وسوسههای شیطانی ِ.
*************************************************
کمال جویی از جمله گرایشهای ِ اصیل و فطری انسان بوده و هر شخصی در نهاد خودش به دنبال رسیدن به کمال و بدست آوردنه اونه. انسان ذاتاً طالب کمال ،و از نقص گریزان ِ .
این بحث از قدیم مطرح بوده و پیرامون اون نظریه های مختلفی بیان شده، جمعی از فلاسفه ی یونان – پیش از ارسطو – سعادت بشر رُ در کمالات نفسانی میدونستن و اون رُ در چهار صفت: شجاعت،عفّت،حکمت و عدالت خلاصه میکردن و بقیّه ی صفات نیک رُ منشعب از این چهار صفت می دونستن .
**********************************************
مرتاض ها هم که به اصالت نفس معتقد هستند ،سعادت و کمال بشر رُ تنها به تعالی جهات روحانی و کمال نفسانی دونسته و راه به فعلیّت رساندن این قوّه رُ ریاضت ها و مجاهدت های سخت می دونن. اونها بر این باور هستند که هر چه ریاضت و محرومیّت جسمی بیشتر،و هر قدر بدن از لذایذ مادی محروم تر باشه ،تکامل روح بیشتر می شه ،و این به این معنی ِ که ریاضت و آزار جسم و ترک تمایلات،رهگذری برای وصول به سعادت و کمال بشری ِ.
*****************************************
در خصوص کمال طلبی بعضی هم به اصالت نفس عقیده دارن و سعادت حقیقی رُ در ترقّی و تعالی نفس می دونن. ولی نظر به این که تحقّق اون باید مبتنی بر اموری اعم از نفسانی و جسمانی هم باشه ،به بدن هم اندک توجّهی کرده و معتقدند: از تمایلات جنسی و خواهش های نفسانی که خارج از حریم سعادت،و مشترک بین انسان و حیوان ِ هم نباید غافل بود.
*********************************************
برخی دستیابی به منزلت های مادی رُ که پُست و مقام و دارایی و ثروت از جلوه های بارز اونه کمال میدونن و تمام توان خودشون رُ در راه به دست آوردن اون به کار می گیرن و در این مسیر از هیچ اقدامی دریغ نمیکنن،و به هر وسیله ای متمسّک می شن تا به گمان خودشون فردی شایسته باشن،و چنان چه به مقام دلخواه نرسن در خودشون احساس حقارت و پستی میکنن.
**********************************************
اسلام با واقع بینی و بر اساس فطرت و از طریق وحی،با استمداد و استخدام عقل و با توجّه به ابعاد مختلف معنوی و مادی انسان ،و با عنایت به خواسته های فطری و نیازهای روحی و جسمی او،با ارایه ی برنامه های عملی متناسب،و تشریع قوانین هماهنگ با تکوین،مردم رُ به ایمان به خدا و پذیرش دعوت انبیای و اعتقاد به روز جزا فرا خوانده،و ضمن تعالیم عالیه ی خود،بر تطهیر نفس از ناپاکی ها و پلیدی ها ،و تخلّق به اخلاق پاک و صفات عالی انسانی تأکید و سفارش فراوان کرده.
در عین حال،ضمن دعوت به پرهیز از هرگونه افراط و تفریط در مسیر اصلاح نفس،او رُ از لذایذ طبیعی که از خواسته های فطری بشر ِ،محروم نکرده . لکن با محاسبه ی صحیح نیازهای واقعی انسان،بهره بردن از مظاهر لذت بخش دنیوی رُ تا اونجا که تار و سعادت او رُ بر باد نده،و جامعه رُ به ناپاکی و پلیدی نکشونه ،مجاز شمرده.
********************************************************
اسلام سعادت بشر رُ در گرو برآورده شدن تمام نیازهای اعتقادی،اخلاقی،فرهنگی ،سیاسی فردی و اجتماعی انسان دونسته ،در عین تأکید فراوان بر اهمیّت امور معنوی و ایمان و اخلاق و فضایل انسانی ،به جنبه های مادی و طبیعی بشر نیز توجهی خاصّ مبذول فرموده،پیروان خودش رُ به فعالیت های اقتصادی و به کارگیری نیروی انسانی و بهره برداری از ذخایر طبیعی برای رفع نیازهای مادی و تأمین سلامت فرد و جامعه دعوت کرده و در این زمینه احادیث فراوانی وارد شده ازجمله :
حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:
" کسی که برای (تحصیل معاش) خانواده اش از راه حلال کوشش و فعالیت کند همانند مجاهد در راه خداست."
و پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) می فرمایند:
"کسی که از دست رنج خود استفاده کند در قیامت در زمره ی انبیا محشور گردد و پاداش آنان به او داده شود".
********************************************************
از آیات و روایات این طور استفاده میشه که هدف نهایى بُعد عملى انسان، رسیدن به مقام ی عبودیت ِ و رسول خدا صلىاللهعلیهوآله آثار رسیدن به این درجه از عبودیت رُ بیان مىکنند که هیچ بندهاى با چیزى محبوبتر از واجبات به من تقرّب نجوید؛ بنده همواره به کارهاى مستحبى [افزون بر واجبات ]به من نزدیک مىشود تا آنجا که دوستش دارم و چون محبوب من شد، گوش او مىشوم که با آن مىشنود و چشم او مىشوم که با آن مىبیند و زبان او مىشوم که با آن سخن مىگوید و دست او مىشوم که با آن، اعمال قدرت مىکند. از این حدیث استفاده مىشود که انسان از طریق عبودیت به مقام ولایت الهى درمىآید. در این مقام است که انسان یک موجود الهى مىشود؛ یعنى همه امور انسان، از رفتارهاى ظاهرى تا نیات و افکار که رفتارهاى باطنى است، همه و همه الهى مى شود و انسان عنان نفس خویش را به دست مىگیرد و عبد محض خدا مىشود.
**********************************************
(مناجات)
خدایا!
عنانمان را از دست نفسمان بستان
و یاد خودت را چنان در دلمان بنشان که تو از چشممان ببینی
و از گوشمان بشنوی و از زبانمان بگویی.
خدایا!
در قیامت با چه رویی به چشمهای تو نگاه کنیم که در مقابل عمری نعمت،
جز گناه و معصیت نیاورده ایم.شرمساریِ آن روز از هر عذابی دردناک تر است.
دستمان بگیر.
- ۹۶/۱۰/۰۲