گروه فرهنگ و اندیشه رادیو ایران تقدیم میکند.
**************************************************
به افق آفتاب
************************************************
به نام ِ خدایی که بزرگترین قدرت ِ عالمِ و اهل ِ خضوع و فروتنی رُ دوست داره.
*************************************************
با سلام و امید اوقاتی خیر ، در فرصت ِ امروز میهمان ِ شما هستیم ، لطفا در این مهمونی آسمونی با ما همراه باشید.
*******************************************
خوشبختانه یکی از چیزهایی که دربین ِ مردم ِ ما بسیارمورد توجه قرار داره
حفظ روحیه فروتنی و تواضع ِ ، مساله مهمی که شاید گاهی در حاشیه قرار بگیره اما هیچ وقت از نظرها پنهان نمیشه.
*****************************************
تواضع و فروتنی ِ یکی از مهم ترین عواملیِ که باعث ِ سلامت ِ فضاهای ِ موجود در جامعه میشه ، مثل ِ فضاهای ِ علمی ، کاری ، خانوادگی و حتی دوستانه . چون تواضع ِ به جا و مناسب باعث ِ بهبود ِ تعاملات ِ بین فردی .
**********************************************
تواضع یه رفتار ِ مهم ِ که بیشتر از اون که ذاتی باشه اکتسابیه. رفتار ِ مهمی که میتونه زمینه سازه رشد و تعالی و یا خدایی نکرده سقوط و شکست ما باشه.
************************************************
تواضع یکی از اون رفتارهایی که حفظ ِ تعادل در اون خیلی مهمه چون به فاصله کوتاهی ممکنه که ما در فروتنی نسبته به دیگران دچار ِ افراط و تفریط بشیم و دیگه در مسیر ِ درست و سلامت نمونیم.
******************************************
به نظر ِشما برای ِ ایجاد روحیه تواضع در جامعه چه باید کرد و نتیجه و تاثیر ِ این رفتار چی میتونه باشه؟
شماره تماس:
شماره پیامک:
*******************************************
در معنی ِ تواضع گفته شده که ، واژه تواضع از ریشه «وضع» گرفته شده و در اصل به معنای افتادگی و فروتنی ِ. عالمان اخلاق، تواضع رُ به معنای ناچیز شمردن نفس میدون در برابر خداوند به اطاعت از اوامر و در برابر مردم به رفتار فروتنانه و رعایت انصاف معنا میکنن. خواجه نصیرالدین طوسی مینویسد: «تواضع آن بُوَد که خود را مزیتی نشمرد بر کسانی که در جاه، از او نازل تر باشند.
و در کلام امامان معصوم (علیهم السلام) تواضع به معنای اظهار کوچکی، افتادگی، خاک ساری و فروتنی در برابر خدا و خلق آمده است. حضرت امام علی (علیه السلام) می فرماید: به وسیله تواضع با تکبر مبارزه کنید.»
و البته در درک ِ بهتر تواضع گذری بر سیره بزرگان داریم که اونها
از هر نوع تواضعی که نشونه تحقیر شخصیت آدم و تضعیف کرامت انسانی باشه، به شدت منع نموده و با اون برخورد کردن ، حضرت امام علی (ع) هنگامی که به سوی کوفه می آمد، وارد شهر انبار شد که مردمش ایرانی بودند. کدخدایان و کشاورزان آن جا خرسند شدند که خلیفه محبوبشان از شهر آنها عبور می کند، به استقبالش شتافتند. هنگامی که مرکب امام علی (ع) به راه افتاد آنان در جلوی مرکب دویدند. حضرت آنها را طلبید و پرسید: چرا می دوید؟ این چه کاری است که می کنید؟ گفتند: این یک نوع احترامی است که ما به بزرگان خود می کنیم. حضرت فرمود: این کار، شما را در دنیا به رنج می اندازد و در آخرت به شقاوت می کشاند. همواره از این گونه کارها که پست و خوارتان می کند، خودداری کنید و حتی
پس از آن که آن حضرت زمام جامعه اسلامی را به دست گرفت، طی بخش نامه ای فرمود: «از بوسه بر خاک و غیر آن و افتادن در پای رکاب و مانند آن که از رفتار مشرکان و از اخلاق جباران، ستم کاران و متکبران است، پرهیز کنید.»
************************************************
استادی داشتم که میگفت :
هیچگاه ، هیچگاه و هیچگاه " به خویش متکبر مباش "
و به یاد داشته باش : مرغان دیگری هم هستند که بالاتر می پرند!!
***********************************************
تواضع حقیقتی ِ که بیشتر از کلام در عمل ِ ما باید هویدا و ظاهر باشه
مرحوم شیخ عباس قمى نویسنده کتاب مفاتیح الجنان در خاطرات خود برای پسرش آورده است که:
وقتى کتاب منازل الاخرة را نوشته و به چاپ رساندم، در قم شخصى بود به نام «عبدالرزاق مسأله گو» که همیشه قبل از ظهر در صحن مطهر حضرت معصومه احکام شرعی را برای مردم مى گفت.
مرحوم پدرم «کربلائى محمد رضا» از علاقه مندان منبر شیخ عبدالرزاق بود به حدى که هر روز در مجلس او حاضر مى شد و شیخ هم بعد از مسأله گفتن، کتاب منازل الاخرٍة مرا مى گشود و از آن براى شنوندگان و حاضران از روایات و احادیث آن مى خواند.
روزى پدرم به خانه آمد و مرا صدا زد و گفت شیخ عباس! کاش مثل عبدالرزاقِ مسئله گو مى شدى و مى توانستى منبر بروى و از این کتاب که او براى ما مى خواند، تو هم مى خواندى.
چند بار خواستم بگویم پدرجان! این کتاب از آثار و تألیفات من است اما هر بار خوددارى کردم و چیزى نگفتم و فقط عرض کردم دعا بفرمائید خداوند توفیقى مرحمت نماید.
********************************************
حضرت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و اله وسلم فرموده اند :خداوند در برابر گذشت بنده بر عزت او می افزاید و کسی که برای خدا تواضع نکرد مگر این که خداوند مقام او را بالا برد
*************************************
عالم وارسته حضرت آیت الله العظمی بهجت رحمه ا.. علیه فرمودند: کلامی از شیخ انصاری نقل شده است که بر علوّ مقام او دلالت دارد.
و آن این که : یکی از اهل علم حاجتی داشته و مدت ها به حرم مشرف می شده و توسل می کرده است، تا این که روزی، عربی را می بیند که وارد حرم شد و عرض حاجت کرد (فرزندش بیمار بوده) و فوراً همان جا حاجتش برآورده شد؛ از این رو، خیلی ناراحت می شود و به اصطلاح، قهر می کند و تصمیم می گیرد از عراق برود. وقتی به محل اقامتش بر می گردد، به او می گویند: «چندین بار، خادم شیخ به سراغ شما آمد و شما نبودید». در همین وقت، دوباره خادم سر می رسد. (او را به نزد شیخ فرا می خواند و او به خدمت شیخ شرفیاب می شود) سرانجام بعد از آن که شیخ، حوائج او (هزینه حج، منزل و عیال) را برآورد، به او می فرماید: «شما نگاه نکنید به این مردم. این ها را این طور عادت داده اند؛ اما شماها اگر خواستید حاجتتان برآورده شود، بر خشوع و خضوع خود در نماز بیفزایید.
****************************************************
حضرت امام حسن علیه السلام می فرمایند :فروتنی آن است که به مردم آن دهی که دوست داری به تو بدهند.
*****************************************
مردم، افراد متواضع رُ به دیده عظمت و بزرگی نگاه میکنن. حضرت پیامبر اسلام (ص) می فرماید: «کسی که برای خدا فروتنی کند، خداوند او را بلند مرتبه گرداند. او در پیش خود، ناتوان و در دیدگان مردم، بزرگ و ارج مند است و کسی که بزرگی ورزد، خدا او را پست و حقیر سازد و در نظر مردم کوچک و بی مقدار است.»
یکی قطره باران زابری چکید
خجل شد چو پهنای دریا بدید
که جایی که دریاست من کیستم
گر او هست حقا که من نیستم
چو خود را به چشم حقارت بدید
صدف در کنارش به جان پرورید
سپهرش به جایی رسانید کار
که شد نامور لؤلؤ شاه وار
بلندی از او یافت کو پست شد
درِ نیستی کوفت تا هست شد
******************************************************
در سیره امام علی بن موسی الرضا (ع) نوشته اند که در سفر خراسان، روزی سفره ای گستراند و همه خادمان را کنار آن نشاند و خود در کنار آنان نشست و غذا تناول کرد. یکی از یاران امام (ع) عرض کرد: اگر سفره ای جدا از سفره خویش برای آنها آماده کند، بهتر است. حضرت فرمود: ساکت باش! پروردگار ما یکی است، همه از یک پدر و مادر آفریده شده ایم، ارزش و احترام افراد در گرو اعمال آنهاست
*********************************************************
تکبر زائیده قدرت مادی است و تواضع زاییده قدرت معنوی
**********************************************
در اهمیت تواضع مروری بر واقیتهایی تاثیر پذیر از این خصلت ِ حسنه داریم
تواضع، از ویژگی های واقعی بندگان شایسته خداست: قرآن مجید می فرماید: «بندگان خدای رحمان کسانی اند که روی زمین به نرمی گام بر می دارند و آن گاه که نادان ها ایشان را خطاب کنند، به ملایمت پاسخ می دهند و بر آنان سلام می کنند.»
خداوند در این ایه، دوازده فضیلت بزرگ برای مؤمنان خالص ذکر کرده و جالب این که نخستین آنها، صفت تواضع است.
- تواضع، نشانه بندگی و روح اعمال عبادی مؤمنان است: رسول اکرم (ص) به جمعی که مشغول نماز و نیایش بودند، فرمود: چه شده است که شیرینی و حقیقت عبادت را در شما نمی بینم؟ گفتند: شیرینی عبادت چیست؟ فرمود: تواضع.
- تواضع، علامت تشیّع راستین است: از امام حسن عسکری (ع) نقل شده است: «کسی که به برادران خود تواضع کند، در نزد خدا از صدّیقین محسوب می شود و از شیعیان علی بن ابی طالب خواهد بود.»
- تواضع، عبادت است: امیر المؤمنین (ع) می فرماید: «بر تو باد به تواضع که از برترین عبادات است.»
- تواضع، منشأ مباهات خدا به ملائکه است: پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «خداوند به پنج دسته از انسان ها نسبت به فرشتگان افتخار می کند: مجاهدان، نیازمندان، آنها که برای خدا تواضع می کنند، ثروت مندانی که بدون منّت به مستمندان کمک می نمایند و کسی که در خلوت از خوف خدا گریه می کند.»
- تواضع، رمز پیامبرگزینی است: خداوند به موسی (ع) وحی کرد: ای موسی! آیا می دانی چرا از میان همه آفریدگانم تو را برای سخن گفتن با خود برگزیدم؟ موسی عرض کرد: علت آن چه بود؟ فرمود: ای موسی! من در میان بندگانم کسی را از تو متواضع تر در برابر خود ندیدم. ای موسی! تو چون نماز می گزاری گونه خویش را بر خاک می نهی.
**************************************************
(مناجات)
خدایا!
ما بنده توئیم و بنده را جز اطاعت نشاید! به ما الفبای بندگی بیاموز.
خدایا!
بی نگاه لطف تو، هیچ کار به سامان نمی رسد.
نگاهت را از ما دریغ نکن.
خدایا!
عنانمان را از دست نفسمان بستان
و یاد خودت را چنان در دلمان بنشان که تو از چشممان ببینی
و از گوشمان بشنوی و از زبانمان بگویی.
خدایا!
نگاهمان را از غیر خودت بگردان و ما را نگران خودت بگردان.
خدایا!
در قیامت با چه رویی به چشمهای تو نگاه کنیم که در مقابل عمری نعمت،
جز گناه و معصیت نیاورده ایم. شرمساریِ آن روز از هر عذابی دردناک تر است.
دستمان بگیر.
خدایا!
به چشم، گریه بیاموز و به دل، اِنکسار و به همه اعضا و جوارح، بندگی.
خدایا!
به دست حجت خاتم، گره از کار فرو بسته ی عالم بگشا.
آمیـــــــــن یا رب العالمیـــــن
- ۹۶/۰۳/۲۰