
















گروه فرهنگ و اندیشه رادیو ایران تقدیم می کند.
*****************************************
به افق آفتاب
******************************************
به نام خدا . سلام.
امروز هم ، در این ساعات ِ تکرار نشدنی، با ما همراه باشین.
*************************************
در ادامه ی موضوعی که دیروز با هم درباره ش صحبت کردیم ، امروز از به روز بودن در تبلیغات دینی و نشر مسایل عقیدتی صحبت می کنیم.
**********************************************
به نظر شما، در تبلیغات ِ دینی ، مساله ی به روز بودن و توجه به مقتضیات جدید چقدر مهمه؟
*************************************
واقعیت اینه که مخاطب اصلی در تبلیغ مسایل دینی جوونها هستن، و بی تردید، توجه به مسایل روز و اسباب و شیوه های جدید ، در جلب ِ توجه اونها به دین موثره.
*************************************
از طرفی ،استفاده از اسباب و روشهای ِ جدید می تونه توانایی و حتی سرعتِ ما رُ در انجام دادن کارها بیشتر کنه و باعث بشه که نتیجه ای بهتری بگیریم.
***********************************
شما فکر می کنین به روز بودن در تبلیغ دین با چه مصادیقی تعریف میشه؟
*************************************
به نظر شما ، اسباب و روشهای جدید چطور میتونن در تبلیغات ِ دینی به ما کمک کنند؟
****************************************
به نظر شما ، آیا امکانات جدیدی مثل شبکه های اجتماعی و وسایل نوین ارتباطی می تونن در تبلیغات ِ دینی به ما کمک کمن؟
شماره تماس:
شماره پیامک:
*****************************************
به استناد کلام اهل فن، اسلام ، کامل ترین شریعت آسمانی، با تبلیغ متولد شد و بقاء و جاودانگی اون در سایه سار تبلیغ مبلغان و هدایت گران مذهبی به وجود میاد . برای همین ، آشنایی مبلغان فرهیخته و وارسته ی عرصه ی دین باوری با شیوه های گوناگون تبلیغی در سراسر گیتی امری ضروریه. آگاهی از ابزارهای تبلیغ و جدیدترین شیوه ها و روش ها به مبلغان این امکان رُخواهد داد که افزون بر هدایت جامعه ی اسلامی به سوی سعادت و سلامت دینی، از ورود افکار و اندیشه هایی که بر مبنای دین گریزی و یا دین ستیزیه جلوگیری بشه.
********************************************
استفاده از مساجد، تکایا، حسینه ها و توجه به بُرد قداستی منبر که نگاه همگان همواره متوجه آن است ، از بهترین شیوه های پاسداری از دین و مفاهیم دینی ست. از طرف دیگر، استفاده از زمان هایی که تناسب بیشتری با تبلیغ داشته باشند، در تاثیربیشتری بر جامعه می گذارد؛ زمان هایی مثل ماه محرم، صفر و ماه مبارک رمضان و ایام فاطمیّه. باید بدانیم که زبان، سفیر و پیکی ست برای ایجاد ارتباط با مردم حضرت امام علی(علیه السلام) در نامه ای که به قُثم بن عباس ، فرماندار مکه می نویسد ، می فرماید: و در بین تو و مردم، باید واسطه و سفیری جز زبانت و حاجب و پرده ای جز چهره ات نباشد.
*****************************************
تبلیغ دینی از موضوع های عام و فراگیر است. در واقع، هر حرکتی که برای شناساندن و معرفی کردن دین به کار می رود ، نوعی تبلیغ است. آنجا که حضرت علی(علیه السلام) با با چند قدم بدرقه ی یک یهودی، او را به دین اسلام جذب می کند، و آنجا که بر منبر خطابه و وعظ نشسته و خطبه هایی به عظمت همه ی هستی را می خواند و آنجا که قرآن را با قلم تفسیر می کند ، همه و همه تبلیغ محسوب می شوند.
***************************************
زبان هنر، زبان بین المللی ست و اگرچه قلم زدن و خطابه و بیان نیز هنر است، ولی هنرهایی مثل نقاشی، نمایش، فیلم، خط و مجسمه سازی از جمله هنرهایی اند که بدون استفاده از تکلم می توان از طریق آن ها پیام رسانی کرد. هنرهای تجسمی از مهم ترین وسایل و شیوه های تبلیغی اند، ولی پیام های بزرگ معرفتی و اخلاقی و دینی همیشه در قالب این هنرها نمی گنجند.
یکی از متداول ترین انواع شیوه های تبلیغ، بیان است. و قرآن کریم به اهمیت بیان و استفاده صحیح و بجا از لسان پرداخته ،وخداوند متعال ، بلافاصله پس از بیان نعمت آفرینش و خلقت، نعمت بیان و گفتار را ذکر کرده و به این ترتیب، اهمیت بیان معلوم می شود.
**************************************
سید شرف الدین سخن بسیار گرانقدری دارد می فرماید:
هدایت به جز از همان جایی و راهی که گمراهی گسترش یافته است، منتشر نمی شود.
به عبارت دیگر، پادزهر و خنثی کننده ی تبلیغات غیر دینی، استفاده از همان شیوه ی تبلیغ در ابلاغ دین و معرفت دینی ست. اکنون ، ماهواره ها و اینترنت مهم ترین سلاح های فرهنگی غرب برای تزریق تفکرات و اندیشه های غیر اسلامی و گاه ضدّ اسلامی به جوانان ما هستند ؛ و مسلماً ، پادزهر آنها ساختن فیلم های جذاب، زیبا و قوی ، با توجه به پیام های دینی در آنهاست. نه اینکه برای عقب نیفتادن از ماهواره ، پا به پای این ارمغان شوم فناوری حرکت کنیم و فیلم هایی نشبیه به آن ها بسازیم!
***************************************************
در طول تاریخ ، ائمه ی معصومین علیهم السلام مفسّر و مبیّن کلام خدا بوده اند و مبلغان و مروجان دینی را ، برای تفهیم بهتر و ماندنی تر تعالیم دینی ، تربیت کرده اند.
به راستی که زبان و بیان نیکو اکسیری است که مس وجود آدمیان را به طلای ناب مبدل می سازد و بذرهای معرفت و عبودیت را در سرزمین دل های انسان ها می افشاند. پس باید بکوشیم که این تبلیغ و ابلاغ در بالاترین مرحله و به بهترین صورت انجام گیرد تا مؤثرتر و ماندگارتر شود.
***********************************************
در مورد تبلیغ، باید گفت که با توجه به اینکه تبلیغ با فکر، فرهنگ و روح و روان جامعه در ارتباط است، ابزار آن هم به طور عمده فرهنگی و فکری است؛ اگرچه ابزار دیگری نیز وجود دارد . ابزار تبلیغ عبارت است از آگاهی های لازم که یک مبلّغ باید در ابتدای امر مقدس تبلیغ ، و در طول آن ، همواره متوجه آنها باشد.
این آگاهی ها در سه محور مهم مورد بحث و بررسی قرار می گیرند که عبارتند از:
آگاهی های مربوط به نطق و متن خطابه.
دانش ها و آگاهی های مربوط به شخص و شخصیت سخنور.
دانستنی های مربوط به مستمع و جامعه ای که سخنور در آن زندگی می کند و به تبلیغ می پردازد.
*********************************************
باید دانست که یکی از مهم ترین عوامل موفقیّت تبلیغ پیامبر(صلوات الله علیه) خوش رویی و اخلاق نیکوی ایشان بود ، چنانکه خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: و اگر تندخو و سخت دل بودی ، قطعاً از پیرامون تو پراکنده می شدند.
*********************************************
(مناجات)
الهـــــی،
دردهایی هست که نمی توان گفت
و گفتنی هایی هست که هیچ قلبی محرم آن نیست.
الهـــــی،
اشک هایی هست که با هیچ دوستی نمی توان ریخت
و زخم هایی هست که هیچ مرحمی آنرا التیام نمی بخشد
و تنهایی هایی هست که هیچ جمعی آنرا پر نمی کند.
الهـــــی،
پرسش هایی هست که جز تو کسی قادر به پاسخ دادن به آنها نیست
درهایی هست که جز تو کسی آنرا نمی گشاید
قصد هایی هست که جز به توفیق تو میسر نمی شود.
الهــــــی،
تلاش هایی هست که جز به مدد تو ثمر نمی بخشد
تغییراتی هست که جز به تقدیر تو ممکن نیست
و دعاهایی هست که جز به آمین تو اجابت نمی شود.
الهـــــی
قدم های گمشده ای دارم که تنها هدایتگرشان تویی
و به آزمون هایی دچارم که اگر دستم نگیری و مرا به آنها محک بزنی، شرمنده خواهم شد.
الهـــــی،
با این همه، باکی نیست
زیرا ، من همچو تویی دارم
تویی که همانندی نداری
رحمتت را هیچ مرزی نیست،
ای تو خالق دعا و مالک ِ آمین.
گروه فرهنگ و اندیشه رادیو ایران تقدیم میکند.
**********************************************
به افق آفتاب
**********************************************
به نام ِ خدایی که مونسی همیشگی و انیسی مهربان ِ
*******************************************
به نام ِ خدایی که دوست داره سهم ِ همه ما از زندگی ، بهترین دقایق و اوقات باشه.
البته ناگفته پیداست که رسیدنه به این بهترینها ، مثل ِ رسیدنه به هر حقیقت ِ خوب و شیرینی ، چندان راحت و ساده نیست و نیازمند ِ انتخاب راه ِ درست و عمل به راهکارهای ِ صحیح برای ِ زندگیه.
**************************************
قصه اینجاست که ماها گاهی یا فراموش میکنیم و یا نمیدونیم که چه جوری باید به این روش و راه های ِ صحیح ِ زندگی برسیم.
*****************************************
یه راهش که البته یکی از مهم ترینها هم هست، اینه که اهل ِ تلاش و عمل باشیم. عمل به چیزهایی که میدونیم. به دستورهایی که در درست بودنشون شک و تردیدی نداریم ، مثل ِ عمل به دستورهای ِ دینی و عقیدتیمون. دستورهایی که برای ِ سعادت و خوشبختی ِ ما تعریف شدن.
****************************************
یکی از رموز ِ اصلی ِ موفقیت همون طور که عرض کردم ، اینه که ما هم زبانی و هم عملی به بایسته های دینی دقت و توجه داشته باشیم
به نحوی که هم گفتار و هم کردار ما تبلیغی صحیح از دین باشه.
**********************************
همسان بودن گفتار و عمل ما در مسایل دینی بهترین معرفی و تبلیغ ِ
*************************************
تبلیغ زبانی و به دنبال اون عملی شیوه ای که بزرگان ما هم به اون شیوه به ترویج مفاهیم عقیدتی در بین مردم پرداختن.
***************************************
به نظر شما بین تبلیغ زبانی و عملی کدومشون موثرتر هستند و چرا؟
شماره تماس:
شماره پیامک:
*****************************************
حقیقت اینه که اگر کسی بخواهد فقط به وسیله سخن و قلم تبلیغ کند- در حالی که عملش تصدیق کننده کلامش نباشد- غالباً اثر منفی دارد. لذا در مساله تبلیغ دین، عمل، اثربخش تر و مهم تر از سخن است. دیگران، آن گونه که رفتار شخص را مبنا قرار می دهند، به گفتارهایش توجّه نمی کنند. امام صادق علیه السلام توصیه فرموده اند:
مردم را بدون (بهره گیری از) زبان هایتان دعوت به خوبی ها کنید، تا از شما کوشش (در امر دین) و صداقت و ورع ببینند.
************************************************
اگر انسان همزمان با تبلیغ زبانی، با انجام اعمال پسندیده، دیگران را به دینداری دعوت کند، مسلّماً در جذب افراد به سمت دین، موفّق تر خواهد بود؛ چرا که مردم، عموماً نحوه عملکرد مبلّغان دینی را بیش تر از سخنانشان مورد توجّه قرار می دهند.
کسانی که از اعتقادات صحیح برخوردار هستند و به اهل بیت علیهم السلام ارادت دارند، اگر مرتکب اعمالی شوند که مورد رضای پروردگار نیست،در حقیقت موجبات سرزنش موالیان خویش را فراهم کرده اند.
***********************************************
کسی میتواند یک مکتب را تبلیغ و تبیین کند که حقیقتاً آن را شناخته و بدون تحریف به مردم عرضه کند. مبلّغ باید در حدّ خودش دین را بشناسد؛ "...لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا ..." (...تا در دین آگاهی یابند و چون بازگشتند قوم خود را انذار کنند...)/ سورۀ مبارکۀ توبه؛ آیۀ شریفۀ 122. اگر کسی میخواهد وارد عرصۀ تبلیغ شود، اول باید تفقّه در امور دین پیدا کند و اندوختههایی در حوزههای تفسیر، کلام و فقه کسب نماید. مطالب و معارف را که برای تبلیغ انتخاب میکند، خود کاملاً درک کند، سپس به انذار و تبشیر مردم بپردازد و اگر کسی خود مطلبی را به خوبی درک نکند، نمیتواند به دیگران تفهیم نماید.
ذات نایافته از هستی بخش
کی تواند که شود هستیبخش
علی ـ علیه السلام ـ فرمودند: «بپرهیزید از اینکه در چیزی سخن بگوئی که راه آن را نمیدانی و از حقیقت آن آگاهی نداری».
یا در جای دیگر میفرمایند: «سخن گفتن در موردی که نمیدانی و از آن آگاهی نداری رها کن» و در بیانی دیگر فرمودهاند: «هیچ خیری در سخن جاهلانه نیست».
*********************************************
تبلیغ گاهی زبانی و گاهی عملی است و تبلیغ عملی بهترین نوع و مؤثرترین روش تبلیغ دین است.
مبلّغ در صورتی در تبلیغ و هدایت مردم مؤفق خواهد شد و کلام او تأثیر در دلها دارد و موجب تغییر در رفتار و کردار خواهد شد که عمل او هماهنگ با گفتار او باشد.
خداوند متعال در موارد متعدد، کسانی که دیگران را تبلیغ میکنند اما عمل آنها برخلاف گفتار آنهاست به شدت سرزنش نموده است؛ "کَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لا تَفْعَلُونَ" (نزد خدا بسیار موجب خشم است که سخنی بگوئید که عمل نمیکنید)/ سورۀ مبارکۀ صف؛ آیۀ شریفۀ3.
(...چرا آنچه را که خود انجام نمیدهید، به دیگران میگوئید)/ سورۀ مبارکۀ صف؛ آیۀ شریفۀ2.
امام صادق(ع) هم در یک بیان نورانی میفرمایند: «مردم را با عمل خود تبلیغ کنید تا آنها از شما ورع و تقوا و تلاش و نماز و خیر را در عمل ببینند». روش تبلیغ واقعی دین، تبلیغ عملی است که عمل و زبان مبلّغ هماهنگ باشد.
*************************************************
اقامۀ نماز نیز یک نوع تبلیغ عملی دین است. لذا دربارۀ امام حسین(ع) میخوانیم: «شهادت میدهم تو اقامه نماز کردی [نه اینکه مردم را فقط با زبان دعوت به نماز کردی]». امام صادق(ع) در یک بیان نورانی دیگر فرمودند: «عالِم اگر به علم خود عمل نکند، موعظههای او در دلها تأثیر ندارد، همانطوری که باران از کوه صفا میلغزد و روی آن نمیماند».
*************************************************
اگر بخواهیم مبلّغ اسلام باشیم باید عمل ما هماهنگ با گفتار، باشد و الّا نه تنها در مردم تأثیر نمیگذارد بلکه اثر منفی دارد، حتی موجب گمراهی میشود.
*************************************************
امام سجاد(ع) فرمودند: «اگر عالم به علم خود عمل نکند، برای او جز کفران نعمت و دوری از خدا، چیز دیگری نصیب او نمیشود؟» و در بیان نورانی نبی مکرّم اسلام(ص)، اینگونه تبلیغ، فسادش بیشتر از صلاحش میشود؛ «من عمل علی غیر علم کان ما یفسد اکثر مما یصلح». مبلّغی که اهل عمل نباشد و عمل با گفتار او فرق داشته باشد هیچگاه به هدف خود نمیرسد.
نبی مکرّم اسلام(ص) به اباذر فرمودند: «ای اباذر قصۀ کسی که مردم را به دین خدا دعوت میکند اما خود اهل عمل نیست، مانند کسی است که تیراندازی میکند، بدون آنکه کمانی داشته باشد، در نتیجه تیر او به هدر میرود).
*************************************************
دوستداران اهل بیت علیهم السلام به اندازه ای که به ویژگی ولایت و محبّت شناخته شده اند، منسوب به ایشان هستند. بنابراین به خاطر افزودن به اعتبار ولیّ نعمتشان باید مراقب اعمال خویش باشند. نباید کاری کنند که موجبات سرشکستگی و بدنامی امام زمان علیه السلام فراهم شود؛ زیرا هر عملی که آن ها انجام دهند، دیگران آن را منسوب به آن حضرت می دانند. اگر لغزشی در اعمالل یا رفتار آن ها مشاهده شود، بدین وسیله امام علیه السلام را مورد طعن قرار می دهند. لذا ائمّه معصومین علیهم السلام همواره به مناسبت های مختلف از شیعیان می خواستند که برای نگاهداری آبروی آن ها نسبت به رفتار خود دقّت بیش تری داشته باشند. آن پیشوایان هدایت علیهم السلام، گاه به صراحت توضیح داده اند که دوست دارند شیعیانشان در میان مردم چگونه شناخته شوند. امام صادق علیه السلام فرموده اند:
ای مردم شیعه! شما منسوب به ما هستید. زینت ما باشید و مایه ننگ (ما) نباشید
******************************************
سخن مبلّغ باید مطابق با زمان و مکان و مخاطب باشد، به گونهای که مخاطب حس کند، آن سخن برای اوست.
شهید مطهری میگوید: «مبلّغ باید با منطق روز و زبان و افکار روز، آشنا شده و از همان راه به هدایت بپردازد. مطالب و مسائلی که در تبلیغ مطرح میشود، باید مطابق با نیازهای مخاطب انتخاب شود. تبلیغ بدون شناخت مخاطب و زمان و مکان همانند رها کردن تیر در تاریکی است».
لذا مبلّغ باید قبل از تبلیغ از وضعیت فرهنگی، تحصیلی، آداب و رسوم و نقش اجتماعی، مفاسد اخلاقی، آگاهیهای دینی مردم، شبهات مطرح در منطقه، آشنایی داشته باشد.
لذا علی(ع) میفرمایند: «برای هر مکانی گفتاری است».
و در بیان دیگر فرمودند: «فرزند زمان خویش، باشید». یا در جای دیگر فرمودهاند: «مبلّغی که آگاه به زمان خویش باشد مشکلات بر او هجوم نمیآورد». اگر سخنران توجه به زمان و مخاطب نداشته باشد، به خودش ظلم خواهد کرد.
(مناجات)
الهی! به حق آنکه تو را هیچ حاجت نیست رحمت کن بر آنکه او را هیچ حجت نیست.
الهی! در دل ما جز محبت مکار و بر این جانها جز الطاف و مرحمت مدار و بر این کشت ها جز باران رحمت مبار.
الهی! تو بر رحمت خود و من بر حاجت خویش، تو توانگری و من درویش.